Czym są antyoksydanty (przeciwutleniacze) i jaka jest ich rola w organizmie?

Antyoksydanty – co to za związki i dlaczego tak często wspomina się je w kontekście związanym z procesem starzenia? Antyoksydanty (przeciwutleniacze) zwalczają nadprodukowane wolne rodniki, czyli reaktywne formy tlenu. Zaburzoną równowagę pomiędzy ilością antyoksydantów i wolnych rodników określa się mianem stresu oksydacyjnego. Zarówno antyoksydanty wytwarzane przez organizm, jak i te dostarczane w diecie są więc niezwykle ważne dla utrzymania zdrowia.

Antyoksydanty – co to takiego?

Antyoksydanty są związkami, których zadaniem jest ochrona molekuł organizmu przed procesem ich utleniania. Właśnie ze względu na tę rolę nazywane są również przeciwutleniaczami. Co to oznacza? Jaki jest mechanizm wspomnianego utleniania? Tlen wykorzystywany jest przez płuca do oddychania. Jego cząsteczki wiążą się hemoglobiną, by w ten sposób dotrzeć do tkanek. Tam tlen uczestniczy w przemianie materii. Proces ten jest niezbędny dla utrzymania organizmu przy życiu. Niestety w otoczeniu komórek powstają także reaktywne formy tlenu, takie jak: wolne rodniki, tlen singletowy, nadtlenek wodoru. To zjawisko naturalne i nie powinno budzić niepokoju do momentu, gdy ilość wolnych rodników pozostaje w równowadze ze zwalczającymi je antyoksydantami. Jeśli jednak metabolizm komórkowy zostanie zaburzony i wspomniana równowaga zachwiana, rozwinie się stres oksydacyjny.

Sprawdź także: Terpeny w konopiach, co to takiego?

Czym jest stres oksydacyjny i co ma wspólnego z wolnymi rodnikami?

Aby zrozumieć, czym jest stres oksydacyjny, konieczne jest wyjaśnienie terminu wolne rodniki. Pojęcie to odnosi się do cząsteczek, które zawierają co najmniej jeden elektron pozbawiony pary. Umieszczony jest on na zewnętrznej powłoce tej cząsteczki (powłoce elektronowej). Wolne rodniki dążą do połączenia w parę wolnego elektronu. Odbywa się to poprzez odebranie lub oddanie elektronu innym cząsteczkom.

Większość wolnych rodników powstaje jako skutek uboczny procesu oddychania. Mogą one jednak być też efektem oddziaływania szkodliwych czynników zewnętrznych, jak choćby wpływ zanieczyszczenia, nadmiernego promieniowania ultrafioletowego czy wysokiej temperatury, albo skutkiem metabolizmu stosowanych leków. Nie bez znaczenia pozostaje też dieta i używki takie jak tytoń i alkohol.

Wolnych rodników nie należy zwalczać całkowicie. Ich obecność jest pożądana, ponieważ ma znaczenie m.in. w regulacji stężenia wapnia w komórkach czy zapewnieniu odporności. Wytwarzanie wolnych rodników kontrolowane jest przez antyoksydanty. Jeśli zaburzona zostaje równowaga pomiędzy procesami prooksydacyjnymi i antyoksydacyjnymi, dochodzi do nadprodukcji wolnych rodników – pojawia się niekorzystny dla zdrowia stres oksydacyjny.

Dowiedz się również: Czym są flawonoidy i jakie znaczenie mają dla organizmu?

Antyoksydanty w diecie

Ważnym elementem diety jest sięganie po produkty bogate w naturalne antyoksydanty. Dostępne są również suplementy diety będące skoncentrowanym źródłem takich związków, którymi dietę warto uzupełnić.

Wsparcie przed stresem oksydacyjnym zapewniają:

  • witamina C (znajdziesz ja m.in. w cytrusach, papryce, czarnej porzeczce);
  • witamina E (znajdziesz ją m.in. w oliwie z oliwek, migdałach i orzechach laskowych);
  • witamina B2 (znajdziesz ją m.in. w mięsie wieprzowym, fasoli i serach dojrzewających);
  • cynk (znajdziesz go m.in. w nabiale, wątróbce i migdałach);
  • selen (znajdziesz go m.in. w orzechach, rybach i grzybach);
  • polifenole znajdujące się np. w oliwie z oliwek zawierającej przynajmniej 5 mg hydroksytyrozolu i jego pochodnych (np. kompleksu oleuropeiny i tyrozolu) na 20 g.

Szczególnie ciekawe jest działanie witaminy C w połączeniu z witaminą E. Witamina C pomaga w regeneracji zredukowanej formy witaminy E. Zachodzi wówczas synergizm i działanie antyoksydacyjne jest znacznie silniejsze niż każdej z tych witamin osobno. Witamina E przechwytuje wolne rodniki i zamiast ulec rozpadowi – regeneruje się w całości w wyniku oddziaływania witaminy C.

Suplementy z przeciwutleniaczami – co to takiego?

Warto zadbać o efektywne dostarczenie cennych antyoksydantów wraz z pożywieniem. Poza samodzielnym przygotowywaniem pełnowartościowych posiłków sięgnij także po suplementy diety Formula CannabiGold. Szczególnie wart uwagi jest preparat łączący olej z konopi włóknistych i witaminę E ze słonecznika oraz preparat łączący astaksantynę z witaminą E. Właściwością witaminy E jest bowiem ochrona komórek przed stresem oksydacyjnym. Możesz również sięgnąć po suplement z kompletem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E i K, aby kompleksowo zadbać o zdrowie.

Decydując się na suplementację, pamiętaj, by skonsultować tę kwestię z dietetykiem lub lekarzem. Suplementacja powinna stanowić uzupełnienie diety i wsparcie dla organizmu, a nie formę zastępczą dla pełnowartościowych posiłków i zdrowego stylu życia.

Przeczytaj także: Suplementy dla sportowców – jakie są najlepsze?

Bibliografia

  1. H. Puzanowska-Tarasiewicz, L. Kuźmicka i in., Antyoksydanty a reaktywne formy tlenu, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2010, nr 1, s. 9–14.
  2. A. Karpińska, G. Gromadzka, Stres oksydacyjny i naturalne mechanizmy antyoksydacyjne – znaczenie w procesie neurodegeneracji. Od mechanizmów molekularnych do strategii terapeutycznych, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2013, nr 67, s. 43–53.
  3. J. Karolkiewicz, Wpływ stresu oksydacyjnego na strukturę i funkcję komórek oraz konsekwencje wynikające z uszkodzeń wolnorodnikowych – związek z procesami starzenia, „Gerontologia Polska” 2011, t. 19, nr 2, s. 59–67.
Baza wiedzy Jakie suplementy na odporność wybrać, by wesprzeć organizm?

Zobacz również