Czym są terpeny?
Wiedza na temat korzystnego wpływu związków chemicznych zawartych w konopiach jest coraz większa. Ciągle jednak niewiele osób wie, gdzie leży tajemnica charakterystycznego zapachu czy smaku tej rośliny.
Co to są terpeny oraz jak działają?
Poznajcie terpeny, które znajdziecie nie tylko w konopiach. Związki te przyciągają uwagę naukowców ze względu na swoje niezwykłe właściwości.
Zacznijmy od początku. Terpeny to pełne aromatu związki chemiczne występujące w wielu roślinach, w tym w konopiach. Znaleźć je można zarówno w cynamonie, żywicy, imbirze, lawendzie, jak i w skórce mandarynki – to terpeny odpowiadają za ich intensywny, przyjemny aromat. Również w przypadku konopi, terpeny odpowiadają za ich charakterystyczny zapach. Sama budowa terpenów nie jest już tajemnicą. To pięcioatomowe, węglowodorowe lotne związki organiczne o wzorze ogólnym (C5H8)n. Cząsteczki terpenów zawierają izopren, a najmniejsze z nich (monoterpeny) powstają w wyniku biosyntezy dwóch cząsteczek. Terpeny dzielą się na rodzaje pod względem ich budowy i wielkości cząsteczek. Wyróżniamy między innymi seskwiterpeny, diterpeny, triterpeny, a nawet tetraterpeny. Chociaż średnia temperatura wrzenia terpenów wynosi około 130 stopni Celsjusza, terpeny zaczynają parować w temperaturze około 65 stopni Celsjusza.
Nazwa tych związków pochodzi od terpentyny, która w przyrodzie jest składnikiem żywic drzew iglastych – to najczęściej bezbarwna i słabo rozpuszczalna w wodzie substancja. Jej ostry i aromatyczny zapach znany jest z pewnością wszystkim adeptom malarstwa.
Rodzaje terpenów występujących w konopiach
Konopie są bogate w terpeny. Budowa tych związków jest częściowo podobna (z punktu chemicznego) do kannabinoidów, a ich liczba w konopiach robi wrażenie – specjaliści potrafią wyróżnić ponad sto rodzajów. Oto najważniejsze z nich:
MIRCEN – to należący do monoterpenów związek chemiczny. Znajdziemy go również w chmielu, tymianku, trawie cytrynowej, bazylii, pietruszce czy mango. W najnowszych badaniach wskazano na jego właściwości przeciwbólowe, rozluźniające i wpływające na jakość snu;
PINEN – to dwupierścieniowy monoterpen najczęściej występuje w naturze. Od-powiada za aromat świeżych igieł sosnowych, drzew iglastych. Obok konopi czy szałwii jest wytwarzany przez wiele ziół, takich jak pietruszka, rozmaryn, czy koperek. Działa relaksująco, ale w ostatnich latach uwagę naukowców przyciągają przeciwbakteryjne i przeciwzapalne właściwości pinenu. Używany jest również w przemyśle perfumeryjnym. Wszystko dzięki niezwykłym cechom zapachowym, które znajdują zastosowanie nawet jako czynnik odstraszający owady;
LIMONEN – to drugi najczęściej występujący w naturze terpen. Odpowiada również za charakterystyczny, zapach cytryn i owoców cytrusowych Jest cennym dodatkiem smakowym, a ze względu na swój aromat jest również używany przy produkcji perfum, kosmetyków. Badania wskazują, że limonen wykazuje działanie uspakajające i poprawiające nastrój. W literaturze naukowej wymienia się również jego właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i przeciwbólowe.
KARIOFILEN – posiada złożoną budowę, należy do grupy bicyklicznych seskwiterpenów. Odpowiada za zapach goździków i czarnego pieprzu – ma charakterystyczny, „pieprzny” aromat. Można go również znaleźć w wielu innych przyprawach i ziołach, takich jak cynamon, rozmaryn, oregano lub bazylia. Badania potwierdzają, że beta-kariofilen podobnie jak kannabinoidy oddziaływuje na układ endokannabinoidowy. W literaturze wymienia się właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające, łagodzące ból i poprawiające nastrój;
LINALOL – to mieszanina likareolu i koriandrolu o intensywnym, konwaliowym zapachu. Ma właściwości uśmierzające ból i w dużej ilości znajdziemy go w lawendzie. Kwiatowy zapach sprawia, że związek jest również cennym składnikiem perfum;
EUKALIPTOL– to terpen otrzymywany na przykład z olejków drzewa herbacianego, eukaliptusa, piołunu lub rozmarynu. Charakteryzuje się świeżym, miętowym zapachem, dzięki czemu – podobnie jak inne terpeny – bywa używany w produkcji kosmetyków. Co ciekawe eukaliptol wspiera pamięć i funkcje poznawcze.
Terpeny – właściwości i zastosowanie
Nie tylko zapach, nie tylko smak. Ilość terpenów w przyrodzie jest ogromna – naukowcy twierdzą, że w roślinach występuje ponad 50 tysięcy różnych rodzajów tych związków. Pomagają roślinom chronić się przed bakteriami, grzybami i szkodnikami.
Dzięki swoim aromatycznym właściwościom terpeny są niezbędne w kosmetyce – wykorzystywane są na szeroką skalę w perfumach, stanowią także istotny element kompozycji zapachowych, których używamy na co dzień. Używane są też w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym – pojawiają się w aromatach spożywczych, a nawet w lekach.
Badania prowadzone w ostatnich latach sugerują, że część korzystnego działania preparatów z konopi możemy zawdzięczać właśnie zawartym w nich terpenom i ich właściwościom. Co więcej naukowcy wskazują, że kannabinoidy i terpeny mogą działać synergistycznie, wzmacniać lub modyfikować swoje działanie nawzajem. Zjawisko to opisuje się czasami jako tzw. „efekt entourage”.
