Konopie – czy są legalne w Polsce?

Konopie siewne (Cannabis sativa L.) to roślina uprawna o prawdopodobnie najbardziej skomplikowanej historii na świecie. Uprawa konopi siewnych na przestrzeni wieków przechodziła wiele trudnych momentów, a samo słowo „konopie” do dziś wywołuje wiele kontrowersji. Konopie siewne to rośliny o wielu zastosowaniach, obejmujących zarówno branżę przemysłową i spożywczą, jak i kosmetyczną, a nawet farmaceutyczną. Skąd więc tyle sporów wokół konopi i czy są one legalne?

Konopie w Polsce –  prawo (definicje)

Prawem, które nadrzędnie reguluje kwestie legalności konopi w Polsce jest ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2005 Nr 179 poz. 1485. ze zm.). Zawiera ona kluczowe definicje:

• konopie – rośliny z rodzaju konopie (Cannabis L.)
• konopie włókniste – rośliny z gatunku konopie siewne (Cannabis sativa L.), w których suma zawartości delta-9-tetrahydrokannabinolu oraz kwasu tetrahydrokannabinolowego (kwasu delta-9-THC-2-karboksylowego) w kwiatowych lub owocujących wierzchołkach roślin, z których nie usunięto żywicy, nie przekracza 0,20% w przeliczeniu na suchą masę
• ziele konopi innych niż włókniste – każdą naziemną część rośliny konopi (pojedynczą lub w mieszaninie), z wyłączeniem nasion, zawierającą powyżej 0,20% sumy delta-9-tetrahydrokannabinolu oraz kwasu tetrahydrokannabinolowego (kwasu delta-9-THC-2-karboksylowego).

Wspomniana ustawa mówi także, że: „Uprawa konopi włóknistych może być prowadzona wyłącznie na potrzeby przemysłu włókienniczego, chemicznego, celulozowo-papierniczego, spożywczego, kosmetycznego, farmaceutycznego, materiałów budowlanych oraz nasiennictwa. (...) Uprawa konopi innych niż wymienione (...) jest zabroniona”. A zatem – czy konopie w Polsce są legalne?

Co do zasady tak, konopie siewne generalnie są w Polsce legalne. Niemniej jednym z najważniejszych czynników decydujących jest zawartość THC (delta-9-tetrahydrokannabinolu) i THCA (kwasu delta-9-THC-2-karboksylowego).

Konopie siewne – czym są?

Konopie siewne to rośliny, które mają dużą zawartość CBD, podczas gdy jednocześnie charakteryzuje je zaledwie śladowa zawartość THC i THCA. Konopie siewne (zwane również jako: włókniste, przemysłowe) są w Polsce legalne pod warunkiem, że stężenie THC i THCA nie przekracza 0,2% w przeliczeniu na ich suchą masę.

Konopie siewne to roślina uprawna, która nie ma dużych wymagań. Rośnie ona także w Polsce - w naszym kraju uprawianych jest kilka jej odmian. Konopie siewne należy odróżnić od konopi indyjskich. W Polsce uprawa konopi indyjskich (czyli innych jak konopie siewne), z których powstaje np. marihuana, jest zabroniona.

Konopie w Polsce – historia

Historia konopi siewnych w Polsce przeplata się z historią konopi indyjskich, z których powstaje uznawana za narkotyk „marihuana”.

• W latach 20-tych XX wieku pojawiły się akty prawne dotyczące narkotyków i kar za ich handel lub posiadanie.
• W 1928 Polska przyjęła międzynarodową konwencję, w której pojawiło się ograniczenie wykorzystania  konopi indyjskich (obok substancji takich jak opium czy kokaina) wyłącznie do celów naukowych i medycznych.
• W Polsce powojennej bardziej precyzyjne przepisy pojawiły się w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii z 1997, która od tamtej pory doczekała się kilku nowelizacji i wreszcie uchylenia. Obecnie obowiązuje ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. (wielokrotnie nowelizowana). Konopie indyjskie jednak nadal są w Polsce nielegalne – w tym również ich posiadanie.
• Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii reguluje kwestię upraw konopi siewnych.
• 22 czerwca 2017 przyjęto ustawę dopuszczającą stosowanie ziela konopi innych jak włókniste (np. konopi indyjskiej – marihuany) w celach sporządzania leków recepturowych.

Konopie siewne – uprawa w Polsce

Konopie włókniste (inaczej: konopie siewne) były od dawna uprawiane w Polsce i ich miały szereg zastosowań, przede wszystkim w przemyśle. W latach 60-tych w Polsce obserwowano znaczny wzrost uprawy konopi i produkcji włókna z konopi. Jednak od lat 70-tych areał upraw stopniowo malał, w związku ze spadkiem zapotrzebowania na surowiec i spadkiem opłacalności tej gałęzi rolnictwa. Całkowite załamanie rynku nastąpiło w latach 90-tych XX wieku. Przyczyną załamania rynku konopi było wprowadzenie syntetycznych zamienników włókien konopnych, wdrożono też obostrzenia dotyczące upraw konopi indyjskich. Pojawiały się także niesłuszne skojarzenia konopi przemysłowych z narkomanią, co mogło dodatkowo wpływać negatywnie na rynek konopny. Jednak od 2004 roku ponownie wzrasta zainteresowanie uprawą konopi przemysłowych. Ma to związek z coraz większym zainteresowaniem naturalnymi materiałami, rozwojem ekologii, bardziej precyzyjnymi regulacjami prawnymi, a także wykorzystaniem dobroczynnego oleju z konopi w suplementach diety i kosmetykach. Zainteresowanie uprawą konopi siewnych stopniowo zwiększa się, zarówno w Polsce, jak i na całym świecie.

Konopie siewne – zastosowanie

Konopie siewne posiadają szereg zastosowań, nie tylko dietetycznych i zdrowotnych, lecz także przemysłowych. Od wieków były doceniane w rolnictwie, ze względu na niewielkie wymogi uprawne i wydajność. Stosowano je jako dodatek do paszy, surowiec budowlany i do produkcji lin. Były powszechnie uprawiane nawet w przydomowych ogródkach. Co ciekawe, w Wielkiej Brytanii w XVI w. uprawa niewielkiej ilości konopi była wręcz obowiązkowa.

Podstawowe surowce z konopi

Podstawowe surowce uzyskiwane z konopi siewnych to włókno i nasiona.

Surowce z nasion konopi siewnych

Z nasion konopi siewnych wytwarza się wiele wartościowych produktów m.in.:

• olej konopny (olej z nasion konopi)
• mąkę z konopi
• surowce do produkcji suplementów diety
• surowce do produkcji kosmetyków z konopi

Wykorzystanie włókna konopi siewnych

Włókno konopne jest wykorzystywane w przemyśle włókienniczym, celulozowo-papierniczym, a nawet budownictwie. Wykonuje się z nich np. sznury, liny, worki, żagle, sieci rybackie, brezenty wojskowe, a nawet węże strażackie. W budownictwie są nawet stosowane do robienia pustaków (tak, pustaków!). Wszystko to ze względu na wyjątkowe właściwości konopi włóknistych – trwałość, odporność na gnicie i cechy izolacyjne.

Ludzie uprawiają konopie siewne od tysięcy lat! Także w Polsce uprawa konopi miała wieloletnią tradycję. Po okresie załamania rynku konopnego, obecnie uprawa jest co do zasady legalna (pod pewnymi warunkami) i coraz popularniejsza. Dzięki temu można bez przeszkód korzystać z dobroczynnych właściwości konopi siewnych.