Wchłanianie kannabinoidów – przyjmowanie doustne
W przypadku przyjmowania doustnego (czyli potocznie mówiąc – zjadania) kannabinoidów, biodostępność (jako transport w niezmienionej formie do osocza krwi) zależy od dwóch rzeczy: skuteczności transportu przez żołądek do jelita, a następnie metabolizmu w wątrobie.
Informacje na temat metabolizmu kannabinoidów
Wiadomo, że kannabinoidy mogą ulegać degradacji w kwaśnym środowisku, takim jakie panuje w żołądku [Źródło 1]. Można temu jednak łatwo zapobiec przy pomocy odpowiedniego nośnika, którym w przypadku ekstraktów bądź izolatów mogą być pozostałe oleiste składniki roślinne czy też dodatek oleju z nasion konopi.
Olej, nie ulegając metabolizmowi w żołądku, skutecznie utrudnia kontakt soku żołądkowego z kannabinoidami. Z faktu tego korzysta chociażby producent Marinolu, który rozpuszcza THC w oleju sezamowym, co daje wchłanialność na poziomie 90-95% [Źródło 2]. Nie należy tego pojęcia mylić z całkowitą względną biodostępnością, mierzoną jako stężenie w osoczu krwi, gdyż ta jest niższa ze względu na to, że wchłaniane w jelitach kannabinoidy są następnie w dużej części metabolizowane w wątrobie.
Druga sprawa, czyli skutki metabolizmu kannabinoidów w wątrobie, nie jest jeszcze dostatecznie poznana. Warto tylko wspomnieć, że nie jest powiedziane, że metabolizowanie kannabinoidów w wątrobie jest zjawiskiem złym, ponieważ metabolity mogą być nadal aktywne biologicznie. Oczywistym przykładem jest metabolit THC–11-OH-THC. Badania wykazują, że oprócz silnego działania psychoaktywnego przypisuje mu się zbliżone, a niekiedy znacznie silniejsze od THC działanie farmakologiczne [Źródło 3]. Także drugi metabolit THC – THCCOOH znacznie mniej poznany, znajduje zainteresowanie ze względu na niedawno odkrytą odmienną od prekursora aktywność w organizmie, a także działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne [Źródło 4]. Można więc mówić, że w wyniku metabolizmu powstaje cała rodzina biologicznie aktywnych substancji [Źródło 5].
Należy w tym miejscu również wspomnieć, że wytwarzane w organizmie endokannabinoidy są również naturalnie metabolizowane, m. in. w wątrobie, w wyniku czego powstają substancje o silniejszym/słabszym lub odmiennym działaniu od macierzystej cząsteczki [Źródło 6]. Z tego względu w najnowszych badaniach coraz częściej oznacza się również zawartość metabolitów we krwi, a nie tylko pierwotnych form kannabinoidów. Niestety w przypadku innych kannabinoidów, o aktywności biologicznej ich samych, a co dopiero ich metabolitów, wiadomo znacznie mniej. Niemniej jednak pojawia się pytanie czy przynajmniej niektóre właściwości przypisywane kannabinoidom nie pochodzą przypadkiem od ich metabolitów właśnie [Źródło 7]…
Podsumowując, kannabinoidy przyjmowane doustnie w odpowiednim nośniku wykazują praktycznie całkowitą absorpcję w układzie pokarmowym, natomiast po wchłonięciu ta część, która przechodzi przez wątrobę ulega przemianie do metabolitów. Bardzo ciężko podać dane liczbowe dotyczące względnej biodostępności, ze względu na zmienne warunki przeprowadzanych eksperymentów, różne dawki, różne nośniki (lub ich brak), różne formy preparatów:
kapsułki, roztwory, zawiesiny, proszki, różny czas pomiaru stężenia w osoczu, pomiar stężenia kannabinoidów w formie niezmienionej, lub wraz z metabolitami itd. Z tego względu rozrzut wyników jest ogromny i podawana biodostępność względna macierzystego THC waha się od kilku do kilkudziesięciu procent.
W przypadku podawania kannabinoidów doustnie, ważne mogą okazać się takie czynniki jak moment podania – przed, w trakcie lub po posiłku, a także rodzaj posiłku (dieta). Stosunkowo niewiele badań jest poświęconych tym tematom. Pojedyncze wzmianki sugerują, że posiłek może poprawiać wchłanianie kannabinoidów [Źródło 8]. Jest to spójne ze zjawiskiem opisanym wcześniej, że odpowiedni nośnik, taki jak np. olej roślinny zwiększa wchłanialność substancji aktywnych. Niewątpliwie, aby zapewnić powtarzalność efektów, preparaty zawierające kannabinoidy powinny być spożywane o stałych porach (np. godzinę przed posiłkiem) i w tym samym nośniku.
Jako wadę przyjmowania doustnego często podaje się trudność precyzyjnego doboru dawki. Metoda miareczkowania, która wydaje się prosta w przypadku inhalacji czy podania podjęzykowego, jest w tym przypadku utrudniona, ze względu na to, że efekty działania po zażyciu pojedynczej dawki pojawiają się z dużym opóźnieniem. Z drugiej strony, podanie doustne może być korzystne ze względu na najdłuższy efekt działania spośród omawianych metod podawania [Źródło 9]. Ta sama dawka kannabinoidów podana doustnie będzie się wchłaniać dużo wolniej w porównaniu np. z inhalacją, dlatego efekt będzie bardziej jednolity w czasie i dłuższy.
Dr inż. Beata Plutowska
Bibliografia:
[1] Merrick J., Lane B., Sebree T., Yaksh T., O’Neill C., Bank S.L. Identification of psychoactive degradants od cannabidiol in simulated gastric and physiological fluid. Cannabis and Cannabinoid Research 1.1 (2016) 102-112.
[2] Unimed Pharmaceuticals Inc. Physicians information for Marinol (dronabinol). Deerfield, IL, 2001.
[3] Karler F., Turkanis S.A. Different cannabinoids exhibit different pharmacological and toxicological properties. NIDA Research Monograph Series 79 (1987) 67-81.
[4] Ujvary I., Grotenhermen F. 11-nor- 9-carboxy-Δ9-tetrahydrocannabinol – a ubiquitous yet underresearched cannabinoid. A review of the literature. Cannabinoids 9 (2014) 1-8.
[5] Burstein S.H. The cannabinoid acids: nonpsychoactive derivatives with therapeutic potential Pharmacol Therapy 82 (1999) 87-96.
[6] Zelasko S., Arnold W.R., Das A. Endocannabinoid metabolism by cytochrome P450 monooxygenases. Prostaglandins & other Lipid Mediators 116-117 (2015) 112-123.
[7] Ujvary I., Hanus L. Human metabolites of cannabidiol: a review on their formation, biological activity, and relevance in therapy. Cannabis and Cannabinoid Research 1.1 (2016) 90-101.
[8] Nadulski T., Pragst F., Weinberg G., Roser P., Schnelle M., Fronk E.M., Stadelmann A.M. Randomized, double-blind, placebo-controlled study about the effects of cannabidiol (CBD) on the pharmacokinetics of Δ9 -tetrahydrocannabinol (THC) after oral application of THC verses standardized Cannabis extract. Therapeutic Drug Monitoring 27 (2005) 799-810.
[9] Grotenhermen F. Harm reduction associated with inhalation and oral administration of Cannabis and THC. Journal of Cannabis Therapeutics 1 (2001) 133-152.
